اثر مقادیر کاهش یافتة کودهای شیمیایی و کودهای زیستی بر عملکرد کمی و کیفی علوفة شبدر ایرانی

به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی، بهبود عملکرد کمی و کیفی علوفة تولیدی و دستیابی به کشاورزی پایدار کم­نهاده، دو آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با آرایش فاکتوریل در سه تکرار در سال 1389 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا شد. تیمارها شامل سطوح مختلف کودهای زیستی: شاهد، ریزوبیوم بومی منطقه، سودوموناس و کاربرد هر دو؛ و سطوح کود شیمیایی نیز شامل شاهد (f0 = n0 + p0)، نیتروژن و فسفر 75 درصد مقدار توصیه شده (f1 = n25 + p50)، نیتروژن و فسفر توصیه شده (f2 = n40 + p100) و نیتروژن و فسفر 125 درصد (f3 = n75 + p150) بود. نتایج نشان داد که اثر مکان بر ارتفاع گیاه، عملکرد علوفة تر و سرعت رشد مجدد در سطح احتمال 1 درصد؛ و بر درصد پروتئین خام و درصد مواد هضم نشدنی در سطح احتمال 5 درصد معنا دار شد. اغلب صفات در مکان دوم بیشتر بودند. همچنین نتایج نشان داد که درصد پروتئین خام، درصد مادة خشک قابل هضم و ارتفاع گیاه تحت تأثیر هیچ­کدام از تیمارها قرار نگرفتند. با توجه به معنا­دار بودن اثر متقابل تیمارها بر عملکرد علوفة تر (05/0α = )، بیشترین عملکرد مربوط به کاربرد سودوموناس و ریزوبیوم بومی به تنهایی در سطح حداکثر کود شیمیایی (16/76 تن در هکتار) مشاهده شد. به نظر می رسد کاربرد کودهای شیمیایی کمتر از حد توصیه شدۀ تلفیق با جدایه­ها به­ویژه ریزوبیوم بومی ضمن کاهش مصرف کودهای شیمیایی موجب افزایش عملکرد و بهبود صفات کیفی علوفه شود.